پخت برنج پلویی و چلویی با کیفیت، اصل آشپزی ایرانی است. پس اولین و مهمترین نکته ای که برای دم کردن برنج باید بدانید، بهترین روش پخت و فوت کوزه گری آن است.
انتخاب برنج خوب و با کیفیت یکی از مهمترین علل پخت برنج خوش عطر و خوش طم است. برنج دمسیاه مجلسی وزین از جمله برنج های مرغوب ایرانیست که در استان گیلان کاشته و برداشت می شود. برنج دمسیاه مجلسی وزین جز محصولات کیفی و خوش عطر شمال ایران بوده و مختص شهرهای رشت، آستانه اشرفیه، لاهیجان و حومه این شهرها می باشد.
زمانی یک خانم میتواند ادعای کدبانو گری کند که از پس ابتدایی ترین مرحله آشپزی یعنی خوب در آوردن برنج برآید. پس برای اینکه بتوانید خود را به عنوان یک کدبانوی زبردست معرفی کنید بهتر است 10 مرحله پخت برنج را با ما گام به گام پیش ببرید تا از امتحان پخت یک برنج اعلا سربلند بیرون بیایید.
مراحل پخت و دم کردن برنج آبکش دمسیاه مجلسی وزین
برای پخت برنج وزین ، اولین مرحله خیساندن آن است. برنج را بعد از پاک کردن، با آب ولرم بشویید و این کار انقدر تکرار کنید تا آب برنج شفاف شود.
برنج را داخل یک ظرف ریخته و روی آن آب گرم بریزید(آب داغ نباشد). آب باید تقریبا 4 بند انگشت بالاتر از سطح برنج داخل ظرف باشد.
به آب برنج نمک اضافه کنید. اگر قرار است آن را آبکش کنید، نگران مقدار نمک نباشید، چرا که بعد از آبکشی می توانید با ریختن آب، نمک اضافی آن را بگیرید ولی اگر می خواهید برنج را به صورت کته بپزید، نمک آن را به اندازه کافی بریزید یعنی آب برنج نه شور باشد و نه بی نمک. برای خیس خوردن برنج حداقل 3 تا 4 ساعت زمان لازم است.
بعد از این مدت برای پخت برنج آبکشی، قابلمه موردنظر را انتخاب کرده و دو سوم آن را آب بریزید. در قابلمه را بگذارید و آن را روی شعله زیاد اجاق بگذارید تا آب جوش بیاید. وقتی که آب جوش شد آب برنج را خالی کرده و در قابلمه حاوی آب در حال جوش بریزید و صبر کنید تا داخل آب جوش بپزد.
برای آنکه متوجه شوید الان وقت آبکش کردن برنج رسیده یا نه ، یک دانه برنج در حال جوش را بردارید و بین دو انگشتتان له کنید یا داخل دهانتان بگذارید. مغز دانه برنج نباید سفت، زبر و خشک باشد.
یکی دیگر از نشانه های آبکش کردن برنج این است که در این مرحله مقداری از دانه های برنج در حال جوش، روی آب قرار می گیرند. فقط مراقب باشید برنج را به امان خدا ول نکنید چون ممکن است به راحتی وا برود.
مرحله آبکش کردن برنج دمسیاه مجلسی وزین
وقتی از پخت برنج مطمئن شدید، آن را داخل آبکش ریخته و روی آن آب ولرم بریزید تا هم نمک اضافه برنج گرفته شود و هم کمی از حرارت بیفتد و با این کار دیگر نگران چسبیدن برنج ها بهم نباشید.
برای دم کردن برنج ابتدا قابلمه مناسبی آماده کرده و داخل آن مقداری روغن بریزید، به اندازه ای که کف قابلمه چرب شود. قابلمه را روی شعله اجاق گاز بگذارید تا داغ شود. سپس آن را از روی اجاق بردارید و کف قابلمه را با نان، حلقه های سیب زمینی یا هر ماده دیگر مورد نظر برای ته دیگ بپوشانید.
بعد از اینکه ته دیگ را با سیب زمینی، نان یا هر چیز دیگری پوشش دادید، برنج داخل آبکش را با کفگیر بزرگ داخل قابلمه بریزید به طوری که برنج به صورت کوه داخل قابلمه قرار گیرد و به دیواره های قابلمه نچسبد.(هنگام ریختن برنج با کفگیر سعی کنید کفگیر را به آرامی تکان دهید ، چون باعث میشود برنج ها دانه دانه شوند)
بعد از اینکه کل برنج را در قابلمه ریختید، در کاسه دیگری مخلوط روغن و آب را روی اجاق داغ کرده و روی برنج بریزید، سپس در قابلمه را ببندید؛ در این مرحله شعله اجاق باید زیاد باشد. البته قبل از اینکه در قابلمه را بگذارید با دسته کفگیر داخل برنج چند سوراخ ایجاد کنید، چون باعث میشود بخار بین برنج به راحتی خارج شود.
بعد از قرار دادن دم کنی، وقتی صدای جزجز به گوشتان خورد و از قابلمه کمی بخار بیرون زد، دم کنی را بگذارید و شعله را کم کرده و بگذارید برنج دم بکشد. معمولا برای دم کشیدن پلوی ساده همراه با ته دیگ نان یا سیب زمینی یک ساعت و نیم زمان لازم است.
نکات و فوت کوزه گری آبکش و دم کردن برنج وزین
• موقع آبکش کردن برنج کاسه ای را به صورت برگردان داخل کاسه ظرفشویی قرار داده و آبکش را روی کاسه قرار دهید، زیرا اگر کاسه به صورت معمول زیر آبکش قرار گیرد، داخل کاسه زیر آبکش، پر از آب حاصل از آبکشی برنج شده و برنج داخل آب خراب می شود.
• هنگام دم گذاشتن، سوراخ هایی را با دسته کفگیر در میان توده برنج ایجاد کنید، این سوراخ ها باعث می شود بخار از کف قابلمه به راحتی به سطح آمده و برنج زودتر دم بکشد.
ترفندهای پخت و دم کردن برنج وزین
اگر می خواهید برنج خوب قد بکشد
• موقعی که در اوج جوشیدن است، یک استکان آب سرد داخل برنج بریزید.
• قابلمه را بزرگ انتخاب کنید تا برنج جای کافی برای قد کشیدن داشته باشد.
• هنگام جوشاندن برنج، دو قاشق روغن مایع داخل آب قابلمه بریزید تا هم خوب قد بکشد هم به اصطلاح خوش پخت شود.
• موقع آبکش کردن برنج، روی برنج آب سرد نریزید زیرا به برنج شوک وارد کرده و جلوی ادامه قد کشیدن آن را می گیرد.
اگر برنجتان شور شد
• اگر هنگام پخت برنج کته و موقع جوشیدن برنج در آب، متوجه شدید که برنج خیلی شور شده است، داخل آب برنج چند تکه سیب زمینی پوست کنده بریزید. سیب زمینی، شوری غذا را به خود جذب می کند.
• اگر قبل از آبکش کردن برنج متوجه شوری آن شدید، موقع آبکش کردن، مقدار آب بیشتری روی برنج آبکش شده بریزید.
• اگر دیگر کار از کار گذشته بود و کاری برای جبران شوری برنج نمی توانستید انجام دهید خورشت را کم نمک بپزید.
اگر برنج تان ته گرفت
• به سرعت چند تکه نان روی برنج بگذارید. نان بوی سوختگی را به خودش می گیرد.
• با پیاز هم می شود بوی سوختگی برنج را گرفت. چند حلقه پیاز را داخل برنج فرو کنید.
اگر برنج شما بی نمک یا کم نمک شد
• روی غذا با نمکدان نمک بپاشید.
• مقداری نمک را در آب جوش حل کرده و روی برنج بریزید.
• خورشت را خوش نمک تر بپزید.
اگر می خواهید برنج پس از پخت سفید شود
• به آب برنج، هنگام جوشیدن یک قاشق آبلیمو یا آب نارنج و یا دو قاشق ماست یا دوغ اضافه کنید. مزیت دیگر این کار این است که دانه های برنج به هم نمی چسبند.
اگر می خواهید برنج زعفرانی شود
برای آماده کردن پلوی زعفرانی مقداری پودر زعفران را در مقداری آب جوش داخل یک استکان کوچک حل کرده و استکان را موقع دم کردن روی برنج قرار دهید و در قابلمه را بگذارید تا زعفران هم همراه برنج دم کشیده و رنگ آن پررنگ تر شود.
اگر برنجتان کمی بیشتر جوشید
• اگر برنجتان کمی بیشتر جوشید موقع آبکش کردن برنج، روی برنج آب سرد بریزید و سپس آن را آبکشی کنید برنج کمی خودش را جمع می کند.
•اگر برنجتان کمی بیشتر جوشید هنگام دم گذاشتن آن روی برنج آب و روغن ندهید.
نکات تکمیلی پخت و دم کردن برنج آبکش دمسیاه مجلسی وزین
عاملی که موجب تفاوت در نتیجه کار می شود اول میزان جوشاندن برنج و دوم میزان آبی است که به صورت آب و روغن و یا تنهایی به برنج اضافه می شود. این آب به هنگام دم افتادن برنج، تبخیر شده و به علت عدم خروج در فضای بسته قابلمه جذب برنج شده و هر چه مقدارش بیشتر باشد برنج را نرم و نرم تر و یا له می کند.
پس نتیجه می گیریم که مقدار آبی که به برنج اضافه می کنیم نبایستی زیاد باشد مثلا برای ۵ پیمانه پلوپز برنج ایرانی ۳ الی ۴ قاشق آب (با عرق هل یا دارچین در صورت تمایل) کافی است و برای همین مقدار از برنج خارجی اگر کمی بیشتر هم شد مانعی ندارد. حتی این مقدار را می توان هنگامی که برنج نرمتر و یا زنده تر در آبکش ریخته شده را تغییر داد مثلا اگر احیانا فراموش کرده اید و دیرتر برنج را آبکش کرده مقدار این آب را کمتر کنید.
من بعد از اینکه برنج را در قابلمه میریزم هیچ چیزی به آن اضافه نمی کنم فقط کمی آب جهت تولید بخار می ریزم چون با غذاهای چرب میانه خوبی نداریم روغن اضافه نمی کنم و در صورت لزوم مقداری روغن حیوانی گرم نشده را سر میز غذا آورده و هر کسی که تمایل دارد از آن استفاده می کند.